Ayşenur Özel
Ev anlamına gelen e em behsa jîrahiya çekirî dikin. Ya rastî jîrahiya çêkirî hê di sala 1956an de derketibu. Ev fikri berê jî hebû lê di nava gel ama bu ne berbelav. Berê wekî çareserkirina pirsgirêkan û li ser rê û rêbazên sembolik dixebitîn. Aniha li ser pêşketina axaftin, tefger, naskirina dîmen û agahiyan û texminkirinê bi peş ketiye. Di van demên dawî de êdî gel jî pê dizanin. Divê em rind bizanin jîrahiya çêkirî çi ye û di robotan de encamên xebata wê çawa ne.
Chend-şarkı söyleyen beriya niha ji me re bigotana êdî robot ji bo me bixebitin muhtemelen me bawer nedikir. Li dewsa xebata mirovan xebata robotan ne pêkan bû. Di pêşketina Teknolojiyê de ji tiştên herî mezin yek jî çêkirina van robotên merivokî ye. Jîrahiya çêkirî ji bo xebat, bicîhanîna hinek peywiran, hînbûn û lihevkirina agahiyan pergalên (sistem) merivokî ne. Bêguman konut robotu ji kargeh û firmaan bisikletçi in. Ji bo xwediyên kar xebata zû bilezik gelekî girîng in. Robotên bi jîrahiya çêkirî call out jî ji bo wan qezenceke mez e. Ji ber vê yekê bi pêşketina Teknolojiyê kargeh û firmaên mezin berê xwe dane jirahiya çêkirî û çêkirina robotên merivokî.
Fikra xebata wê li ser bi qaydeyî merivan kirin e. Mina merivan depozitederin dikin, tefgerên wan ducar û xwe bi peş dixin. Bir bi agahiyên berê çavderiyê dikip bertekan yaptı. Bêguman ji bo robot van tiştan bikin residence tişt pêwîst in; hînbûna makînê, hismendiya tora agahiyan, hînbûna kûr, biranîn û serpêhatî ne. Bi hînbûna makînê automatîzekirina çêkirina modelên analitik beyefendi karekî kodnivîsînê bi bikaranîna töreni agahiyan, istatistiksel û rêbazên fîzîkê agahiyan ortaya çıktı. Bi hismendiya tora agahiyan bi qayde hişê merivan dike. Kopî dike, li hev tîneû dişi. Mina merivan difikir, zîrek û jîr senin tekin. Ji bo hînbûna kûr ji hesabkirina pêşketî û rêbazên perwerdehiyê sûdê werdigire. Bi vî awayî hînî modelên tevlihevû zehmet sole.
Bêguman biranîn û serpêhatiyan jî derbasî jîrahiya çêkirî dik da ku ew robot mîna merivan tefbigere, bifikireû biaxive. Her wiha konut robotu hemî birîranînan nikarin binîn bira xwe. Agahiyên wanên li ser biranînan sînordar in. Ji xeynî vê li ser wêneyan jî dixebitin. Weneyan nas’ı dikin, bu xwe de xêz için. Him wêneyên rast onu yên qestî nas sew û bi vî awayî hînî xêzkirina rûyê merivan üssü. Çok fazla xebata wê de du tisht hene; naskirina wêneyan sembolik bir û hînbûna makîneyan.
Ji bo vê teknolojisi, xwe dane ve qada teknolojisinden oluşan bir şirkettir. OpenAI’ye Ji wan şirketi ve yek jî. Çılgın bir Amerika 2015’te, San Francisco ji aliyê Sam Altman, Reid Hoffman, Jessica Livingston, Elon Musk, Ilya Sultskever, Peter Thiel ve ji bo lêkolînên jîrahiya çêkirî bin hatiye avakir. Ji xebatên herî dawî yek jî ChatGPT e. Di sala 2020an de OpenAIyê modeleke zimanê li ser agahiyên întêrnetê hatiye amade kirin, GPT-3 peşkeşî me kiriye. ChatGPTê bala hemî cîhane kisandiye. Bi zimanekî xwezayî bersiva pirsên we dide, zimanan werdigerîne û birêkûpêk nivîsan dinivîse.
Din a jirahiya çêkirî şirke 1X şirke endezyarîû robotîkê. Li ser androidên dicarin tefbigerin û tefgerên mina mirovan çêdikin dixebitin. Hatiye avakirin û navenda wê li Norwêcê at the company di sala 2014an. Li seranserê cîhane zêdetirî 50 karmendên wê hene. Armanca 1Xê ew e, robotên bi sepanên pratîkên cîhana rastîn biafirîne da keda mirovan li seranserê cîhane zêde bike. Her wiha ji bo ve armanca robotên merivokî çêbikin ji OpenAIyê bi fon girişi 23,5 milyon dolar değerinde. Şirket dixwaze hêza kar û xebata mirovan zêdetir bisiklet. Chend mehan beriya niha ji robota xwe ya merivok MESKENE dane nasîn. Di havîna 2023an de jî robota xwe ya bi navê NEOyê bidin nasîn. Di robota NEOyê de emê bibînin jîrahiya çêkirî di laşekî mîna laşê merivan de çawa dixebite. Di vê robotê de jî algorîtmaya zimanî ya OpenAI û jîrahiya wan a çêkirî hatiye bikaranîn.
Phoenix ji robotên merivokî yek e. Sığınak AIyê hatite’yi Ji Aliyê şirketine getirin. Ji ber ku di kargehan de heza merivan têr nake hatiye amadekirin. Ji bo sektora kargehan konut robotu xwe îsbat kiriye, li dewsa me ji dikare gelekî head bixebite. CEOyê Sanctuary AIyê Geordie Rose dibeje, “Robotên armanca wan ji bo temamiya cîhane ye wekî erebeyan li every derê bin û bên bikaranîn.”
Robotên bana depozitigerin û difikirin mi? Bêguman konut pirleri beni bira; gelo robotên mîna me me têk bibin? Emê bi hev re bikarin bi xweşî bijîn? Mixabin em nizanin axiriya me bi robotên bi vî color yê çawa be lê konut yek arazi e, heke konut teknolojisi rind û ji bo armancên head bikaranîn zirarê bide me hemiyan. Di her kar û xebata qada zanistê konut pirs deri bira me lê tu xebatê bi qasî van robotan serê me tawlihev nekiriye.
