Ekonomi uzmanı Alaattin Aktaş, ekim ayı enflasyon tahminini yüzde 4’ün altında olarak açıkladı. Aktaş’a göre savaşın döviz artışları üzerinde korkulduğu kadar olumsuz etkisi olmadı.
Alaattin Aktaş’ın “Ekim enflasyonu yüzde 4’ü geçmeyecek gibi görünüyor…” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“TÜİK’in 3 Kasım Cuma günü açıklayacağı Ekim ayı tüketici fiyatları artışı muhtemelen yüzde 4 civarında olacak. Öncü göstergeler Ekim ayı için yüzde 3,5 ile 4 arasında bir orana işaret ediyor.
Ekim ayındaki artış yüzde 3,54’ün altında kalırsa yıllık oranda düşüş yaşanacak. Geçen yılın ekim ayında kaydedilen artış yüzde 3,54’tü. Bu durumda Eylül ayı sonunda yüzde 61,53 olan yıllık TÜFE artışı Ekim ayı sonunda daha düşük olacaktır.
DOLARDA YÜZDE 3,2 ARTIŞ VAR
Aylık ortalama bazda dolar ekim ayında eylül ayına göre yüzde 3,2 oranında artış gösterdi. Yüzde 3,2 son üç ayın en yüksek artışına işaret ediyor. Dolar ağustos ayında yüzde 2 oranında arttı, eylül ayında ise değişmedi.
Dolarda haziran ve temmuz aylarında sırasıyla yüzde 17,2 ve yüzde 14,6 ile yüksek artışlar yaşandı. Haziran ve Temmuz aylarındaki bu çok yüksek artışların TÜFE’ye etkisini çoğunlukla Temmuz ve Ağustos aylarında, kısmen de Eylül ayında gördük.
TÜFE Temmuz’da yüzde 9,49, Ağustos’ta ise yüzde 9,09 arttı. Bu oranlar, özellikle bu aylarda görülmemiş düzeydeydi.
Eylül ayında artış en azından önceki iki aya göre önemli ölçüde yavaşlayarak yüzde 4,75 seviyesinde kaldı.
Doların ekim ayında yüzde 3,2 oranında artması fiyat artışını yukarıya taşıyacak en önemli faktörlerden biri.
SAVAŞ KORKULDUĞU KADAR ETKİLEMEDİ
Dolar son üç ayın en yüksek artışını yaşadı ama oran o kadar da yüksek değil. Üstelik yanı başımızda çok endişe verici bir savaş yaşanıyor. Savaş nedeniyle döviz kurundaki artışın daha yüksek olabileceği, bunun da başta akaryakıt olmak üzere girdi fiyatlarını artıracağı endişesi vardı ama çok şükür bu gerçekleşmedi.
Akaryakıt fiyatları çok yüksek oranda artmak şöyle dursun, akaryakıt ve motorin fiyatlarında düşüş yaşandı.
Benzin fiyatları ekim ayında eylül ayına göre aylık ortalama yüzde 7,8 oranında ciddi bir düşüş gösterdi.
Motorinde ucuzlama oranı yüzde 0,6’da kaldı.
Benzin ve motorin ucuzlarken, otogazın fiyatı da arttı. Otogazda ekim ayında eylül ayına göre yüzde 4,5 artış görüldü.
EYLÜL AYININ ETKİSİ ARTIYOR
Fiyat endeksi hesaplanırken fiyatların aylık ortalaması dikkate alındığından örneğin bir önceki ayın ortasında yapılan artışın etkisi bir sonraki aya yansıyor.
Bir örnek verelim:
Diyelim ki ağustos ayında ortalama fiyatı 100 lira olan ve eylül ayının ilk yarısında 100 liraya satılan bir eser, 15 Eylül prestijiyle yüzde 50 oranında artırıldı ve bu eser 150 liraya yükseldi. Bu ürünün ağustos ayı ortalama fiyatı 100 lira, eylül ayı ortalama fiyatı 125 lira, eylül ayı artış oranı ise yüzde 25.
Söz konusu eserde ekim ayında herhangi bir artış yaşanmamış olup satış fiyatı 150 liradır. Tabii bu ürünün Ekim ayındaki artış oranı sıfırdır ya da değildir.
Eylül ayında ortalama fiyat 125 lira, ekim ayında ortalama fiyat 150 lira, ekim ayına yansıyan artış oranı ise yüzde 20 oldu.
Artık okullar geçen ay açıldı. Okul, masraf kaynağı demektir. Öğrencilerin giyim, kitap ve kırtasiye giderleri, hizmet giderleri gibi bir takım giderleri bulunmaktadır. Bunlardaki artışlar yukarıda verdiğim örnekte olduğu gibi kısmen Eylül’e kısmen de Ekim’e yansıdı…
Hatta fiyat hareketlerinin anormal hale geldiği 2021 yılından bu yana geçen dönemi hariç tutarsak, her yılın en yüksek fiyat artışının olduğu ay Ekim ayıdır. Bunda hem okulların açılmasının hem de mevsim geçişinden dolayı kış hazırlıklarının etkisi var.
Bu yıl da aynı olacak, enflasyonun en büyük faktörlerinden biri olan akaryakıtta herhangi bir artış olmasa da yine yüzde 4’ü zorlayan bir fiyat artışı olacak.
YILLIK ARTIŞ YÜZDE 62,2 OLACAK
Ekim ayı TÜFE artışı yüzde 4 olursa ilk on aylık artış yüzde 55,85’e çıkacak.
Aylık yüzde 4 artışla yıllık oran yüzde 62,2’ye çıkacak. Eylül ayı sonunda yıllık TÜFE artışı yüzde 61,53 oldu.” (HABER MERKEZİ)
