Avrupa Birliği, Rus petrolüne tavan fiyat sınırlaması da dahil olmak üzere getirilmek istenen bir dizi petrol ambargosu konusundaki görüş ayrılıklarını tartışmaya devam ediyor. Rus petrolünün AB tarafından belirlenecek olan fiyat düzeyinde yahut altında satılmadığı sürece, deniz yoluyla nakliyesi için gerekli olan sigorta ve öbür hizmetlerin sağlanmamasını içeren taslak, güç krizi içindeki Avrupa ülkelerinin ortasında yeni bir krize neden oldu. Birlik, Ekim ayı başında 8. yaptırım paketi ile deniz yoluyla taşınan Rus petrolüne yönelik çeşitli engellerin 5 Aralık’ta yürürlüğe girecek halde onaylanmasına karar vermişti. 24 Kasım’da yine başlayan ve hala devam eden fiyat müzakereleri, üye ülkeler ortasındaki uyuşmazlıklar nedeniyle daha evvel de tekraren ertelenmişti. Öteki yandan Virginia merkezli Politico’nun savına nazaran ise ABD, AB ülkelerine Rus petrol fiyatlarına tavan koymaları için baskı yapıyor.
Financial Times’tan ‘Polonya nedeniyle AB’nin birliği dağılabilir’ iddiası
AB diplomatları ortasında ‘sert görüş ayrılıklarına’ neden olan ise Rus petrolünün tavan fiyatı üzerinde konuşulan fiyat düzeyinin, Rusya’nın gösterge petrol fiyatının şu anda süreç gördüğü düzeyin epey üstünde olması. Polonya gibi birtakım birlik üyesi ülkeler, 65 dolar ve üstünün Moskova için ‘çok yumuşak bir yaptırım’ olduğunu düşünürken, dünyanın en çok petrol tankeri sahibi ülkesi olan Yunanistan gibi üyeler ise 70 doların altına inmek istemiyor. Hususa atıfta bulunan Londra merkezli Financial Times, Polonya’nın teklifinin ‘AB’nin birliğini dağıtabileceğini’ tez edenler ortasında. Öbür yandan ekonomistlere göre, Rus petrolü için beklenenden daha yüksek bir tavan fiyat uygulanma mümkünlüğü, küresel ham petrol piyasasını da etkileyerek üzerinde ağır bir baskı oluşturuyor.
Tartışmaların derinleştiği AB’de hangi ülke ne dedi?
28 Kasım’da hususa dair açıklama yapan Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki ‘bir an önce’ Rus petrolünden vazgeçilmesi gerektiğini vurgulasa da birlik ortasında bir çok ülkenin buna karşı çıkarak ‘tartışma yarattığını’ söyledi. AB ülkelerinin gaz fiyatı sonunun düzeyi konusunda farklı görüşlerde olduğunu doğrulayan Çek Cumhuriyeti Sanayi ve Ticaret Bakanı Josef Sikela, tartışmaların ‘oldukça sert geçtiği’ sözlerini kullandı. AB’nin bu taslak planını reddeden ülkeler ortasında Hırvatistan da var. İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani ise yeni yaptırımların AB vatandaşları ve yatırımcılarını ‘çok fazla etkilememesi’ gerektiğini belirtti. AB’deki ‘bazı ülkelerin’ tavan fiyat belirleme teklifinden şad olmadığını lisana getiren Yunanistan Hükümet Sözcüsü Giannis Ikonomou, öbür Avrupa ülkeleriyle çalışmaların sürdüğünü ve en son bir sonuca varılamadığını açıkladı.
Rusya: Piyasa şartlarında çalışmaya hazır olan ülkelerle yolumuza devam ederiz
Rusya tarafı ise yalnızca piyasa şartlarında petrol satışı yapılacağını, tavan fiyat uygulayan ülkelere öbür bir maliyetle petrol tedarik etmeyeceğini açıkça belirtti. Batı‘nın Rus enerji kaynaklarının fiyatlarını sınırlama fikrini yorumlayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de, Rusya’nın çıkarlarına muhalif olması durumunda yurt dışına ‘hiçbir şey tedarik edilmeyeceği’ konusunda sıklıkla ikazda bulunuyor. Putin, bu tıp kısıtlamaların piyasa araçlarına müdahale etmek olduğunu ve Rusya’nın piyasa şartlarında çalışmaya hazır olan ülkelerle yoluna devam edebileceğini de kelamlarına ekledi.
AB yetkilileri Rus petrolü ile ilgili ambargonun uygulanmaya başlayacağı tarih olan 5 Aralık’tan evvel bu tartışmaların tahlile kavuşması gerektiğini vurgularken, OPEC+ ülkeleri ise G7 ve AB fiyat tavanının yürürlüğe girmesinden bir gün evvel yani 4 Aralık’ta toplanacak. Tarafların kararlarının global petrol arzını etkilemesi ve Avrupa’daki güç krizinde yeni bir dalga yaratması bekleniyor.
Konuyu Sputnik’e kıymetlendiren ekonomi muharriri Recep Erçin, Avrupa Birliği içinde bilhassa Almanya gibi güçlü ülkeler başta olmak üzere kimsenin bu ambargoları istemediği görüşünde.
‘AB, Rus petrol fiyatını sınırlama konusunda ‘çok öldürmesin de güldürmesin de’ diye düşünüyor’
Enerji krizi sorununda öncelikli olarak doğalgaz krizi yaşandığını ve bunu da Avrupa ülkelerinin kendi kendilerine çıkardığını söyleyen Erçin, “Bu durumun ortaya çıkmasının temel nedeni AB’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar ve ABD’nin ambargolarına uyan bir AB olması. Bunlar yerine AB, Kuzey Akım 2 ile güç arzını teminat altına almış olsaydı şu an bu türlü bir kriz de yaşamıyor olacaklardı. Artık bu petrolde de yaşıyorlar. Ülkelerin petrolden para kazanabilmeleri için fiyatın aşikâr bir skalanın üzerinde olması gerekiyor. Bu da evvelce mesela 65-70 dolar ortasındayken artık 80-90 dolar ortasında. Avrupa Birliği’nin Rus petrolüne muhtemel bir hudut koymasında konuşulan fiyatlar da aslında çok da 70 doların altında değil. Zira ‘çok öldürmesin de çok güldürmesin de’ diye düşünüyorlar” dedi.
‘AB’nin uygulamak istediği ambargoları Türkiye de dilek etmez, esasen Rusya Türkiye üzere dost ülkelere kolaylık sağlıyor’
Rusya üzere ülkelerin bu yaptırımlardan etkilenmediğine dikkat çeken Erçin şunları aktardı:
‘Avrupa’da hiç kimse bu ambargoları istemiyor ancak ABD siyaseti çok etkili’
AB’nin bu planının çok uygulanabilir olmadığını söyleyen Erçin, “AB öbür yaptırımlarda olduğu üzere bunda da kendi çalıp kendi oynayacak. Hatta, kendi içlerinden bu yaptırımlara taviz verenler olacaktır. Aslında Avrupa’da hiç kimse ambargoyu istemiyor. Tek başına hiçbir ülke bu yaptırımlara katılmak istemiyor. AB ülkelerinin muhalif partilerine bakarsak bunu görürüz. Mesela Fransa’da Le Pen’e, yeni hükümete gelen partilere, Macaristan’a baktığımızda görüyoruz. Avrupa’nın konvansiyonel güçlü ülkeleri yaptırımlardan yana değil. Ben Almanya’nın da çok gönülsüz bir yaptırım uyguladığını düşünüyorum. Lakin ABD siyaseti çok tesirli, Avrupa’da 1950’den sonra nereden bakılsa 80 yıllık bir tahakküm var. Ordunuz olmazsa sesiniz de çıkamaz. Ordusu olmayan bir Avrupa da ABD’ye muhtaç kalıyor ve NATO şemsiyesi altında bu baskılara uyuyor” şeklinde konuştu.
‘ABD Avrupa’yı dağılmakla korkutuyor, daima bir propaganda yapılsa da Avrupa halkı ikna olmuş değil’
Erçin, Avrupa’nın kendi içinde karar düzenekleri olduğunu söyleyerek, “AB içindeki yöneticiler her ne kadar Avrupalı siyasetçilerden oluşuyor olsalar da halktan kopuk bir bürokrat kümesi. Mesela Josep Borrell de bunlardan bir tanesi, tipik bir örnek. Borrell, sorumsuz, ABD siyasetlerinin peşinde Avrupa uluslarının çıkarlarından bir haber bir adam. Bu tıp adamları yetkilendiriyorlar ve bunlar da Avrupalılar ismine karar veriyor. Avrupa’da sokakta halka sorsan birebir şeyi düşünmeyecekleri çok açık. Daima bir propaganda yapılsa da Avrupa halkı çok ikna olmuş değil. Hollanda da yakın vakitte Rusya’ya yönelik yaptırımlardan geri adım attı. Bu hususta yeni adımların devamının geleceğini düşünüyorum fakat Avrupa’nın kendi içindeki dağılımını bu getirmez. ABD medyası bunu yazıyor zira Avrupa dağılmaktan korkuyor ve ABD de dağılmakla korkutuyor. AB dağılırsa çok kesimli bir yapıya dönüşür. Aslında kendi içlerinde çok da derli toplu bir yapı değil” dedi.
